लातूर / यशवंत पवार : विलासराव देशमुख शासकीय वैद्यकीय महाविद्यालय व रुग्णालय, लातूर येथे आजादी का अमृत महोत्सव या कार्यक्रमा अंतर्गत जागतिक स्तनपान सप्ताह निमीत्त भित्तीपत्रक प्रदर्शन व पथनाटयचे आयोजन रुग्ण व त्यांचे नातेवाईक यांच्यासाठी करण्यात आले. हा कार्यक्रम मा. संचालक, वैद्यकीय शिक्षण व संशोधन संचालनालय, मुंबई यांच्या सूचनेनुसार मा. अधिष्ठाता यांच्या मार्गदर्शनानुसार पार पडला.

हा कार्यक्रम स्त्री रोग व प्रसुतीशास्त्र विभाग व वि. दे. शा. परिचर्या महाविद्यालय यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजीत करण्यात आला. जागतिक स्तनपान सप्ताह हा सन १९९२ पासून जागतिक आरोग्य संघटना व युनिसेफ यांच्यामाध्यमातून दि ०१ ऑगस्ट ते ०७ ऑगस्ट या दरम्यान दरवर्षी साजरा करण्यात येतो. या वर्षीचे घोषवाक्य “स्तनपानासाठी एक पाऊल पुढे शिक्षण व समर्थन” असे आहे.

अधिष्ठाता डॉ. सुधीर देशमुख यांनी उपस्थितांना माता व बालकच्या आरोग्यासाठी स्तनपानाचे महत्व सांगितले. स्तनपानाचे महत्व विषद करणारे पथनाटय परिचर्या महाविद्यालयाचे विद्यार्थ्यांनी सादर केले.

“स्तनपानासाठी एक पाऊल पुढे शिक्षण व समर्थन”

जन्मणा-या बाळाच्या वाढीसाठी मातेचं दूध अत्यंत गरजेचे असते. दुधात सानुल्या बाळाच्या वाढीसाठी आवश्यक असणारी सर्व प्रकारची अन्नद्रव्ये समाविष्ट असतात. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, बाळ जन्मल्यानंतर पाहिल्या एक तासापासून ते सहा महिन्यांचे होईपर्यंत आईच्या स्तनपानावर वाढले पाहिजे. त्यानंतर, पुढील निदान दोन वर्षांपर्यंत आईच्या दुधासोबत पूरक असे बाह्य अन्न त्याला मिळायला हवे. तरच, त्याची सुदृढ वाढ होऊ शकते.

ब-याचदा, खेड्यापाड्यातली ‘आया’ आरोग्याच्या तक्रारीमुळे तर शहरातील ‘मम्या’ आपला आकार टिकविण्यासाठी बालकांना स्तनपानापासून वंचित ठेवतात. त्यामुळे, लहान अर्भकांचे कुपोषण होते. आणि जगभरातील एकतृतीयांश मुले कुपोषणाने मृत्युमुखी पडतात. त्यातली दोन तृतीयांश जन्मल्यानंतर एका वर्षाच्या आत दगावतात. स्तनपान व आरोग्यदायी काळजी या दोन बाबी बाळासाठी पहिल्या वर्षी अत्यंत निकडीच्या असतात. स्तनपान तर छकुल्यासाठी एक प्रकारचे वरदान असते.
कारण स्तनपान हा निसर्गाचा एक मार्ग असून, ती एक प्रकारची ठेव आहे. त्यासाठी माता-पित्यांना योग्य शिक्षण मिळायला हवे, जेणेकरून ते बालकांना त्यांचा हक्क बहाल करू शकतील. अर्थात, मातेचे आरोग्य या कामी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावित असते. माता आरोगी तर बाळ सुदृढ, हे साधे समीकरण आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने हा सप्ताह लोकजागृतीसाठी १९९० पासून सुरू केला होता. प्रारंभी १ ऑगस्ट हा दिवस ‘जागतिक स्तनपान दिन’ म्हणून साजरा व्हावा, अशी संकल्पना होती. पुढे तिचे ‘सप्ताहा’त रुपांतर झाले व पहिला सप्ताह १९५२ मध्ये साजरा झाला. ‘दी र्वल्ड अलायन्स फॉर ब्रेस्टफीडिंग अॅक्शन’ ही मलेशियास्थित संस्था १९९१ पासून या सप्ताहासंबंधी विविध घोषणा जाहीर करून १२० देशांमध्ये जनजागृती करीत आहे. सध्या हा सप्ताह जागतिक आरोग्य संघटना आणि ‘फूड अॅन्ड’ अॅग्रिकल्चरल ऑर्गनायझेशन या संघटनांच्या संयुक्त विद्यमाने जगभर मानला जातो. सरकारी, निमसरकारी, खासगी तसेच स्थानिक संघटना आणि चळवळींना हाताशी घेऊन ‘वाबा’ ही संस्था या आठवड्यात कार्यक्रम नि घडामोडी सुसुत्रित करीत असते.

सदर कार्यक्रमास संस्थेचे अधिष्ठाता डॉ. सुधीर देशमुख, डॉ. सतोषकुमार डोपे, वैद्यकीय अधिक्षक, डॉ. भाऊराव यादव, विभागप्रमुख स्त्रीरोग व प्रसुतीशास्त्र विभाग, डॉ. अजित नागांवकर, विभागप्रमुख जनऔषधवैद्यकशास्त्र विभाग, श्रीमती. अमृता पोहरे, अधिसेविका, श्रीमती अश्विनी बेले, प्राचार्या, परिचर्या महाविद्यालय, डॉ. अनिता पवार, डॉ. गणेश बंदखडके, डॉ. कुनाल जाधव, श्रीमती. गिरी अंजना, श्रीमती. देशमाने, श्रीमती. चिलगर हे कार्यक्रमास उपस्थित होते.