भगवान पुरुषोत्तमाच्या दर्शनासाठी महिलांची अलोट गर्दी…!

दररोज ४० ते ५० हजार भाविक दर्शनासाठी येतात; विश्वस्तांची माहिती

भारतात एकमेव असलेल्या “भगवान पुरुषोत्तम” यांच्या दर्शनासाठी सध्या महिलांची प्रचंड गर्दी पुरुषोत्तम पुरी मध्ये होत आहे. दररोज किमान ४० ते ५० हजार महिला भगवान पुरुषोत्तमाच्या दर्शनासाठी येतात अशी माहिती पुरुषोत्तम पुरी देवस्थानचे विश्वस्त तथा सरपंच महादेव गोळेकर यांनी “माध्यम” शी बोलताना दिली.
संपुर्ण भारतात एकमेव असलेल्या “भगवान पुरुषोत्तमा”च्या दर्शनास या महिन्यात अनन्यसाधारण महत्त्व असल्याचे धार्मिक ग्रंथात लिहिले आहे. त्यामुळे हे मंदीर संपुर्ण भारतात चर्चेत आहे. भगवान पुरुषोत्तमाचे संपुर्ण भारतातील हे एकमेव मंदिर असून या ठिकाणी महाराष्ट्रासह शेजारच्या राज्यातील हजारो महिला आपल्या पती च्या स्थैर्य आणि सममृध्दीप्रातीसाठी पुरुषोत्तम मासात पुरणाचे ३३ धोंडे अर्पण करण्यासाठी येतात.

कोठे आहे हे मंदिर?

संपुर्ण भारतात एकमेव असलेले “भगवान पुरुषोत्तमा”चे हे मंदीर माजलगाव तालुक्यातील पुरुषोत्तम पुरी या गावात आहे. पुरुषोत्तम पुरी हे गाव बीड जिल्ह्यातील माजलगाव या तालुक्यातुन जाणा-या राष्ट्रीय महामार्ग क्र. २२२ वर माजलगाव -गेवराई दरम्यान च्या सारवरगाव पाटीपासुन आत मध्ये फक्त १० किमी अंतरावर आहे.या मंदिराची विशेषता म्हणजे वरदविनायक गणपतीची ४ फुट उंचीची मूर्ती, माता पार्वतीच्या पादुका आणी महालक्षेश्वर शंकराची शिव पिंड. असा त्रिवेनी संगम एकाच मंदिरात ईतरत्र शोधुनही सापडत नाही.

काय आहे धार्मिक महत्त्व?

भगवान पुरुषोत्तम हे तेराव्या महिन्याचे स्वामी म्हणून धार्मिक ग्रंथात परिचित आहेत. भारतीय संस्कृतीत धोंड्याच्या महिन्याला अनन्य साधारण महत्व आहे. आणि या महिन्यात भगवान पुरुषोत्तमाच्या दर्शनाला त्याही पेक्षा अधिक महत्त्व आहे. या महिन्यात भगवान पुरुषोत्तमाला सोन्याचे, चांदीचे आणि पुरणाचे धोंडे अर्पण करण्याची पारंपरिक प्रथा आहे. मराठी महिन्याच्या प्रघाताप्रमाणे दर तीन वर्षांनी अधिक मासाचे वर्णन “धोंडे महाल” या ग्रंथात असून यात बारा महिन्यांचे बारा स्वामी असल्याचे सांगितले जाते. मात्र उरी-सुरीच्या या तेराव्या महिन्याचा स्वामी कोण होणार? असा प्रश्न जेंव्हा निर्माण झाला तेंव्हा भगवान पुरुषोत्तमाने हे स्वामित्व स्विकारले. आणि तेंव्हापासून या धोंड्याच्या महिन्याला “पुरुषोत्तम मास” हे नाव पडल्याचा उल्लेख या धर्म ग्रंथात आढळतो.

पुरुषोत्तम मासात जावायाला पुरणाचे धोंडे

या पुरुषोत्तम मासात (धोंड्याच्या महिन्यात) जावायाला पुरणाचे धोंडे खाऊ घालण्याची प्रथा महाराष्ट्रात प्रत्येक घरात जोपासली जाते. या पुरुषोत्तम मासात सौभाग्यवती स्त्रिया पुरुषोत्तम पुरी येथे येऊन गोदावरी नदीत स्नान करुन पतीच्या समृध्दी व दीर्घायुष्यासाठी भगवान पुरुषोत्तमाच्या ३३ धोंडे अर्पण करतात व सुखाची कामना करतात. त्यामुळे या महिन्यात महाराष्ट्रातुनच नव्हे तर शेजारच्या राज्यातुनही हजारो महिला येथे दर्शनासाठी येतात.

१५०० वर्षांपुर्वी बांधण्यात आले हे मंदीर!

संपुर्ण भारतात एकमेव असलेल्या या भगवान पुरुषोत्तमाचे हे मंदीर १५०० वर्षांपुर्वी बांधण्यात आलेले आहे. पापनाशिनी गोदावरी नदीच्या काठावर असलेल्या या पुरुषोत्तम मंदिराचे बांधकाम हेमाडपंथी असून या मंदिराचा कळस व बांधणी ही उत्तराखंड मधील केदारनाथ मंदिराच्या पध्दतीने करण्यात आलेली आहे. भगवान पुरुषोत्तम मंदिराच्या शेजारी वरद विनायक, सहलक्षेश्वर महादेव, पार्वती पादुका अशा आठ मंदिराची शृंखला आहे. यापैकी वरद विनायक मंदिर हे वृंदावनातील श्रीकृष्ण मंदिराची प्रतिकृती असल्याचे दिसून येते.

पुरुषोत्तमाची मुर्ती आहे स्वयंभु!

भगवान पुरुषोत्तम मंदिरातील पुरुषोत्तमाची मुर्ती ही गंडळी शाळेची असून ती स्वयंभू असल्याचे सांगितली जाते. चतुर्थभुजाधारी पुरुषोत्तमाच्या हातात शंख, चक्र, पद्म असून मुर्ती अतिशय मनमोहक अशी आहे. हे मंदिर स्थापत्य कलेचा आदर्श नमुना असून मंदिराच्या विटा या पाण्यावर तरंगणा-या आहेत. मंदिरातील गरुडध्वज पंढरपूर येथील मंदिराप्रमाणे दिसतात.
पौराणिक दृष्टीने प्रसिद्ध आणि मोठे धार्मिक महत्त्व असणा-या या मंदिराला निजाम सरकारने भरघोस मदत केल्याचे सांगितले जाते. या तीर्थक्षेत्राला न्याय देण्याचे काम निजाम सरकारने केले असल्याचे दाखले त्या काळात झालेले अनेक विकास कामे देतात.

७०० वर्षांपुर्वी राजा रामदेवराव यांनी बांधलेल्या भगवान पुरुषोत्तमाच्या मंदिराची होत असलेली पडझड लक्षात घेऊन महाराष्ट्र शासनाने या मंदिराच्या विकासासाठी २०२१ साली तीर्थ क्षेत्र विकास योजनेअंतर्गत ५४ कोटी ५६ लाखांचा प्रारुप विकास आराखड्यास मान्यता दिली आहे. तत्कालीन विभागीय आयुक्त सुनील केंद्रेकर यांच्या प्रयत्नामुळे हा निधी मंजूर झाला होता. हा निधी टप्प्या टप्याटप्याने देण्यात येणार आहे. यापैकी ५ कोटी ५६ लाख रुपयांचा पहिला टप्पा मंजूर करण्यात आला आहे. या पहिल्या टप्प्यात भगवान पुरुषोत्तम मंदिराच्या शृंखलेतील आठ मंदिरापैकी दोन मंदिरांच्या पुनर्निर्माणाचे काम सुरू करण्यात आले आहे.

मंदीर पुर्नबांधणीचे कामात सापडले सोन्याचे कासव!

या मंदिराच्या परिसरातील सर्व मंदिरे पाडुन पुन्हा ती नव्याने जुन्या मंदिरांचा टच देवून त्याच पद्धतीने बांधण्यात येणार आहेत. या मंदिराच्या पुर्नबांधणीसाठी ही मंदिरे पाडण्याचे काम चालू असताना भगवान पुरुषोत्तमाच्या मुर्ती समोरील महादेवाची पिंड उचलल्यानंतर या पिंडीखाली सोन्याचे कासव आढळून आले होते. सोन्याचे हे कासव ७०० वर्षांपुर्वी हे मंदीर बांधतांना पिंडीखाली ठेवण्यात आले असावे असे या मंदिराचे विश्वस्त महादेव गोळेकर यांनी सांगितले. एक तोळा वजनाचे हे सोन्याचे हे कासव मंदिराच्या विश्वस्तांनी ताब्यात घेतले असून भाविक या कासवाची मनोभावे पूजा करतात. नवीन मंदिर उभारणी करताना हे सोन्याचे कासव पुन्हा पुर्ववत ठेवण्यात येणार असल्याचे विश्वस्त गोळेकर यांनी सांगितले.

५४ कोटी ५६ लाख रुपयांचा विकास आराखडा ;एमआरडीसी मार्फत होणार कामे

भगवान पुरुषोत्तम मंदिराच्या विकासाचे काम हे महाराष्ट्र राज्य विकास महामंडळाचे वतीने पुर्ण करण्यात येत असून ५४ कोटी ५६ लाख रुपयांच्या या विकास कामाने या संपुर्ण मंदिराचे स्वरुपी पालटुन जाणार आहे. पहिल्या टप्प्यात ६ कोटी ८७ लाख रुपयांच्या दोन मंदिरांच्या पुनर्निर्माणाचे काम पुर्ण झाल्यानंतर इतर मंदिराच्या पुर्नबांधणीचे काम,
गोदावरी घाट विकास, पार्किंग, रस्ते, दोन भव्य प्रवेशद्वार, सुशोभीकरण, भक्ती निवास, पोलीस चौकी, प्राथमिक आरोग्य केंद्र ही कामे पुर्ण करण्यात येणार आहेत. या सर्व विकास कामांचा प्रारुप आराखडा पुणे येथील प्रसिद्ध वास्तुशास्त्रज्ञ कलमदाणी यांनी तयार केला आहे. ही सर्व कामे पुरातण काळातील मंदिरांच्या वैभवाला व डिझाईनवर तडा न जावू देता चुना आणि दगडांच्या बांधकामातच पुर्ण करण्यात येणार आहेत.

▪️ पुरुषोत्तम मास निमित्ताने काम बंद!

भगवान पुरुषोत्तम मंदिराच्या विकासाचे सुरु करण्यात आलेले काम हे सध्या पुरुषोत्तम मास उत्सवामुळे बंद ठेवण्यात आले आहे. सध्या या मंदिराच्या पायाभरणीसाठीचे खोदकाम पुर्ण झाले असून भगवान पुरुषोत्तमाची मुर्ती ही ग्रामपंचायतीच्या वतीने बांधण्यात आलेल्या ९०×९० च्या शेडमध्ये ठेवण्यात आली आहे. पुरुषोत्तम मासात निमित्ताने सध्या भाविकांची मोठी गर्दी असून दररोज किमान ४० ते ५० हजार भाविक भगवान पुरुषोत्तमाच्या दर्शनासाठी येतात. बाहेर गावाहून येणाऱ्या वाहनांची पार्किंग मंदिरापासून ४ ते ५ किमी अंतरावर करण्यात आली असून तेथून मंदिरापर्यंत भाविकांची ने आण करण्याकरिता ट्रॅव्हल्सची व्यवस्था करण्यात आल्याची माहिती मंदिराचे विश्वस्त महादेव गोळेकर यांनी दिली.

▪️ पुरुषोत्तम मास गावाचा उत्सव!

पुरुषोत्तम मास हा गावचा उत्सव
पुरुषोत्तम मास हा या गावचा उत्सव असतो त्यामुळे गावातील सर्व नागरिक हा उत्सव यशस्वी करण्यासाठी महिनाभर आपले कामधंदे आणि व्यवसाय सोडून येणाऱ्या भाविकांच्या सुविधेसाठी प्रयत्न करीत असतात. गावातील प्रत्येक पुरुष-महिला आणि मुले या उत्सवाच्या यशस्वीतेसाठी सतत प्रयत्न करतात त्यामुळे या उत्सवाला कुठेही गालबोट लागत नाही असे ही मंदिराचे विश्वस्त महादेव गोळेकर यांनी सांगितले.